Türev Araçlar

Daha önceki yazılarımızda pay senedi, tahvil, yatırım fonu gibi finansal araçlara değinmiştik. Finansal türev de yatırım ile ilgilenmeye başlayan bireylerin sıklıkla karşılaşacağı terimlerden. Bu sayfada, konu ile ilgili genel bilgi sahibi olmak isteyenler için, türev araçların ne olduğundan ve çeşitlerinden kısaca bahsedeceğiz.

Türev Araç Nedir?

Türev araçlar, değeri başka bir finansal varlığın -ya da malın- değerine bağlı finansal araçlar olarak tanımlanabilir. Bu araçlar, doğrudan bağlı oldukları varlıkların sahibi el değiştirmeden bu varlıklarla alakalı ticari işlemlerin yapılmasına imkân sağlar. Türev araçların doğrudan bağlı olduğu finansal varlıklar çoğunlukla mal, döviz, değerli taş, menkul kıymet, endeks, bazen de başka türevler olabilmektedir. Bağlı oldukları varlığın değeri değiştikçe, türev araçların da değeri değişir. Türevlerin bağlı bulunduğu “dayanak” varlıkların cari piyasa fiyatı, nakit fiyat veya spot fiyat olarak bilinir. Belli bir vadede başlayan türev araçlar, yine belli bir vadede sona erer.

Finansal türevler, yatırımcılar tarafından çoğunlukla risk azaltmak -ya da belli miktarda risk alarak getiri elde etmek- amacıyla tercih edilir. Örneğin döviz kurlarında meydana gelen dalgalanmalar dolayısıyla, pek çok firmanın hem risklerden korunmak hem de fiyat dalgalanmalarından kâr elde etmek adına türev araç kullanımına yöneldiği görülmüştür.

Türev Araç Türleri

Finansal piyasalarda türev araçları, genel olarak aşağıdaki şekilde kategorize etmek mümkündür:

Forward İşlemler (Vadeli Alım – Satım İşlemleri)

Satıcının belli bir ürünü, baştan anlaşılan bir fiyattan, ileri bir tarihte alıcıya teslim etmesini öngören sözleşmeler vadeli yatırım sözleşmeleri olarak bilinir. Bu sözleşmeler temel olarak -kur dalgalanmalarına karşı koruyucu olması düşünülerek- gelecekteki kuru bugünden sabitlemek amacıyla yapılır.

Future İşlemler (Vadeli İşlem Sözleşmeleri)

Bir finansal aracın -ya da bir malın- ileri bir tarihte üzerinde bugün anlaşılan bir fiyattan alınıp satılması olarak tanımlanabilir. Futures sözleşmelerde alım satımı yapılacak olan malın kalitesi ve adedi gibi belli başlı ayrıntılar da bulunur. Vade geldiğinde mal teslimi veya nakit ödeme yapılarak sözleşme sona erdirilir.

Opsiyon Sözleşmeleri

Opsiyonlar, basitçe, alan tarafa bir değerli varlığın önceden anlaşılan tarihte sabit bir fiyat üzerinden satma ya da satın alma hakkı veren araçlar şeklinde tanımlanabilir. Opsiyonun satışını yapan taraf ise, belli miktarda bir opsiyon primi alır.

Swap Sözleşmeleri

Swap sözleşmeleri ise, belirli bir süre içerisinde, varsayımsal değeri eşit olan iki mal varlığının yaratacağı nakit akışlarını takas etme işlemidir. Başka bir deyişle, iki tarafın karşılıklı anlaşarak ödemelerini takas etmeleri olarak tanımlanabilir.

VİOP Nedir?

VİOP, ya da Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası, Borsa İstanbul bünyesinde faaliyet gösteren, sermaye piyasası araçları üzerine düzenlenmiş vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri başta olmak üzere türev araçların elektronik ortamda alım satımlarının yapıldığı bir kaldıraçlı piyasadır. VİOP’ta endeks, pay, değerli maden, döviz, emtia, enerji ve faiz vadeli işlem sözleşmeleri işlem görür.

Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası ile ilgili daha ayrıntılı bilgi almak için, ilgili yazımıza göz atabilirsiniz.

Tüm Yatırım Kararlarınızda, Global Yanınızda!

Risklerle dolu olan yatırım dünyasında daha güvenli kararlar almak ve sağlam adımlarla ilerlemek; kısa, orta ve uzun vadeli yatırım hedeflerinizi yakalayabilmek istiyorsanız, finans sektöründe 30 yılı aşkın tecrübemiz ve alanında uzman danışmanlarımızla sizlerleyiz.

Aşağıdaki bağlantı üzerinden ulaşabileceğiniz sayfada yalnızca birkaç tıkla Global Menkul Değerler hesabınızı oluşturabilir, yatırım ihtiyaçlarınıza uygun ayrıcalıklı çözümlerden yararlanmaya başlayabilirsiniz.

HESAP AÇ